وی گفت: بانک مرکزی می تواند بازار سیاه را از بین ببرد و فشار مانا را کاهش دهد

مصاحبه با Vugar Bayramov ، رئیس هیئت مدیره مرکز توسعه اقتصادی و اجتماعی

– یکی از مباحث مورد بحث در روزهای اخیر ، شاید اولین ، “بازار سیاه” است. سوال من مشخص است: “بازیکنان اسب” در این بازار چه کسانی هستند و چه کسی آنها را کنترل می کند؟

– ظهور “بازار سیاه” البته به دلیل عدم انطباق با تقاضای دلار است. در عمل ، اگر بانک های تجاری دلارهای خریداری شده خود را نفروشند ، “بازار سیاه” پدید می آید. زیرا هر شهروند ، چه یک کارآفرین و چه یک شهروند عادی ، به دلار نیاز دارد. اما اگر یک شهروند یا مشاغل نتواند یک دلار از یک بانک تجاری دریافت کند ، مجبور می شود که به دنبال جای دیگر پول ، به عبارت دیگر در بازار سیاه باشد. “بازار سیاه” زمانی بوجود می آید که بانکهای تجاری تقاضای دلار را برآورده نکنند. بانک های تجاری دلار را در حراج های ارزی خریداری می کنند. اگر به ارقام مربوط به بدهی های خارجی بانک های تجاری نگاهی بیندازیم ، می بینیم که بانک ها از دلارهای دریافتی برای بازپرداخت بدهی یا هدایت قسمت کوچکی از آن استفاده نمی کنند. در نتیجه ، وضعیت به شرح زیر است: بانک دلار را در حراجی خریداری می کند ، اما آنها را نمی فروشد. علاوه بر این ، بانک ها دلار را از شهروندان دریافت می کنند. در نتیجه ، این انبوه دلار به “بازار سیاه” می رود. نتایج نظارت نشان می دهد که یکی از دلایل ظهور “بازار سیاه” امروز علاقه بانک ها به فعالیت های “بازار سیاه” است. از آنجا که فروش بالاتری در بازار سیاه وجود دارد ، امکان ارائه یا خرید دلار با قیمت های بالاتر وجود دارد. در نتیجه بخشی از دلارهای دریافتی توسط بانک ها در حراج ارز به شهروندان و مشاغل اختصاص داده نمی شود بلکه از طریق «بازار سیاه» به شهروندان تحویل داده می شود. در نتیجه ، تعدادی از بانک ها قادر به سودآوری هستند. شما می دانید که “بازار سیاه” حق صدور پول ندارد ، نمی تواند در حراج شرکت کند. اما بازار سیاه باید از جایی دلار بخرد. در حراج ، پول توسط بانک های تجاری دریافت می شود و در “بازار سیاه” همیشه یک دلار وجود دارد. بنابراین “بازار سیاه” توسط برخی بانک ها به دلار ارائه می شود. تحقیقات اخیر همچنین نشان می دهد که برخی از بانک ها علاقه مند به حفظ و تشکیل “بازار سیاه” هستند. “بازار سیاه” تحت فشار فزاینده ای بر روی مانا است. از آنجا که اگر شهروند نتواند دلار از بانک دریافت کند ، این فشار روانی ایجاد می کند ، شهروند نگران کاهش ارزش مانا است. “بازار سیاه” فشار روانی بر روی مانا ایجاد می کند و کاهش ارزش پول ملی ما را تسریع می کند. این نشان می دهد که “بازار سیاه” باید نه تنها به دلیل غیرقانونی بودن ، بلکه به دلیل افزایش فشار بر مانا حذف شود.

XXXX XXXX

بازار سیاه “باید نه تنها به دلیل غیرقانونی بودن بلکه از بین بردن فشار مانا نیز لغو شود”

کاملا درست است. دلیل اصلی این امر این است که برخی از بانک های تجاری فروش دلار را به طور کامل متوقف کرده اند. در بهترین حالت حداکثر 200 دلار از هر بانکی قابل دریافت است. با این حال ، میزان دلارهای فروخته شده توسط بانک مرکزی و صندوق نفت دولتی در حراجی ها هر ماه در حال افزایش است. این “بازار سیاه” را بیشتر فعال می کند. نه اینکه تمام پول دریافتی در حراج به “بازار سیاه” برود ، بلکه مبلغ قابل توجهی است. بنابراین ، گردش مالی “بازار سیاه” افزایش یافته است. با افزایش گردش مالی ، “بازار سیاه” به راحتی بر بازار ارز و نرخ ارز تأثیر می گذارد.

– معلوم می شود اقدامات انجام شده توسط نهادهای نظارتی کافی نیست؟

– حل مشکل با دستگیری شخصی که در “بازار سیاه” شرکت دارد مشکل است. حداقل در عمل هیچ کشوری چنین چیزی وجود ندارد. اگر تقاضایی در “بازار سیاه” وجود داشته باشد ، افراد دستگیر شده توسط دیگران جایگزین می شوند و همین کار را می کنند. ما به یک نگرش جامع تر به مسئله نیاز داریم. بانک مرکزی و اتاق بازارهای مالی بیش از اجرای قانون باید با این مشکل کنار بیایند. این نهادهای نظارتی روزانه اطلاعات مربوط به فروش ارز را از بانک های تجاری دریافت می کنند. همانطور که می دانید حراج ارز هفته ای دو بار برگزار می شود. سازمان بازارهای مالی یا بانک مرکزی ممکن است برای شناسایی بانکهایی که دلار نمی فروشند ، نظارت هفتگی یا روزانه انجام دهند. به عنوان مثال ، بانک X در طول هفته 50 میلیون دلار در حراجی دریافت کرد ، اما در طول هفته فقط 1 میلیون دلار فروخت و به تعهدات خود عمل نکرد. سپس باید تعیین کنید 49 میلیون دلار کجاست. در واقع تعریف معیارها ضروری است. مثلا، اگر تفاوتی بین حجم ارز خریداری شده در حراج و فروش وجود داشته باشد ، اگر این وجوه در انبار موجود نماند و به فروش نرسد ، این بانک ها نباید حق حراج داشته باشند یا مقدار دلار فروخته شده به آنها به حداقل برسد.. هدف از حراج افزایش دارایی های دلاری بانک ها نیست. هدف از حراج تأمین تقاضای دلار است. همچنین لازم به ذکر است که صندوق دولت ایالتی مقدار زیادی از مانای دریافتی خود را در ازای دلار فروخته شده در حراج حفظ می کند. با این حال ، SOFAZ همچنان به فروش دلار در حراجی ادامه می دهد. دلیل آن تأمین تقاضای دلار است.

حذف بازار سیاه کار سختی نیست. اگر پول موجود در “بازار سیاه” از طریق بانک ها فروخته شود ، شهروند آن را با نرخ قانونی و عادی تری از بانک خریداری می کند. به عبارت دیگر ، باید شرایطی فراهم شود تا شهروندان به “بازار سیاه” نروند.

– سپس می توان ادعا کرد که تعطیلی بورس سهام یک گام اشتباه و یکی از عواملی است که منجر به فعال شدن “بازار سیاه” شده است؟

– حتی وقتی صرافی ها منسوخ شدند ، من گفتم که این مرحله “بازار سیاه” را محدود نمی کند ، بلکه آن را گسترش می دهد. با این تصمیم ، 6000 نفر از شهروندان ما شغل خود را از دست دادند ، که این جنبه اجتماعی موضوع است. همانطور که می دانید ، 6000 نفر در صرافی ها کار می کردند. از طرف دیگر ، بانک ها کنترل روند کار را در دست گرفتند. این به شفافیت منجر نشد. برعکس ، بازار سیاه گسترش یافته است. به همین دلیل معتقدم صرافی ها باید احیا شوند. حداقل ، سازمان بازارهای مالی ممکن است اجازه دهد تعداد محدودی دفاتر صرافی در هر منطقه افتتاح شود. در نتیجه ، شهروند معمولاً می تواند تقاضای ارز را برآورده کند. ما می خواهیم گردشگری را توسعه دهیم ، اما یک وضعیت متناقض پیش می آید – گردشگر نمی تواند دلار از بانک دریافت کند و از “بازار سیاه” اطلاع ندارد. بنابراین این شخص دلار خود را از کجا می آورد؟ به همین دلیل ترمیم دفاتر صرافی مهم است. حداقل باز شدن این خروجی ها به ما امکان مانور می دهد و باعث کوچک شدن بازار سیاه می شود. هیچ رازی نیست که اکثر فعالان بازار سیاه امروز کارمندان صرافی های بسته هستند. با بازسازی ایستگاه ها می توانیم این افراد را از فعالیت های غیرقانونی به فعالیت های قانونی برگردانیم.

– طبق برآوردها ، گردش مالی “بازار سیاه” چقدر است؟

– در حقیقت ، محاسبه این یک فرایند نسبتاً پیچیده است. با این حال ، ما می توانیم آن را با سرمایه های گذاشته شده در حراج مقایسه کنیم. تکرار می کنم که همه وجوه ارائه شده در حراج به بازار سیاه نمی رود. حداقل بانک ها تعهدات خود را دارند. برآوردها نشان می دهد که این مبلغ بیش از 500 میلیون دلار است. شهروندان به کنار ، اگر کارآفرین بیش از 100 دلار از یک بانک دریافت کند ، چگونه می تواند سپرده گذاری کند؟ این کار با 100 دلار امکان پذیر نیست. کارآفرینان صدها میلیون دلار صرف صادرات می کنند. اما کارآفرین در شرایط فعلی پول مورد نیاز خود را از کجا باید تهیه کند؟ بازار سیاه اجباری است. امروزه “بازار سیاه” دلارهای نامحدودی به کارآفرینان ارائه می دهد. این نشان می دهد که گردش مالی در “بازار سیاه” بسیار زیاد است. با بازیابی صرافی ها ، می توانیم این وجوه را قانونی کنیم ، میزان مالیات پرداختی در بودجه را افزایش دهیم و همچنین فشار روانی بر روی مانا را کاهش دهیم.

– یک چشم مردم به “بازار سیاه” و یک نگاه به نرخ ارز مانا است. فعال سازی بازار سیاه تا چه حد می تواند مانا را بی ارزش کند؟

– با در نظر گرفتن وضعیت تراز پرداخت ها ، می توان گفت در صورت عدم مداخله لازم ، نرخ بازار دلار تا پایان سال به 1.95 منات افزایش می یابد. در اینجا مداخله بانک مرکزی لازم است. منظور من از نرخ بازار نرخ ارز در بازار سیاه است. زیرا اگر بانکی که دلار را خریداری می کند آن را نفروشد ، نرخ رسمی ارز مهم نیست. اما اگر روزی صرافی ها فعالیت خود را از سر بگیرند ، نرخ ارز اعلام شده توسط آنها نرخ بازار خواهد بود.

– به گردش مالی “بازار سیاه” اشاره کردید. بدون شک بخش قابل توجهی از پول دریافتی از “بازار سیاه” به خارج از کشور صادر می شود.

– بانک مرکزی همیشه ابزاری در دست دارد. از این ابزارها می توان برای تثبیت نرخ ارز استفاده کرد. بانک مرکزی می تواند “بازار سیاه” را از بین ببرد و فشار روانی را کاهش دهد. اگر بانک مرکزی مداخلات خود را افزایش دهد و جریان پول را به صورت شفاف کنترل کند ، می توان از ورود دلار از کشور جلوگیری کرد. البته بخشی از انبوه دلار از کشور خارج می شود. باید جلوی این کار گرفته شود. البته دلار فقط از طریق “بازار سیاه” از کشور خارج نمی شود. اگر بانک مرکزی تقاضا را با افزایش عرضه دلار بهینه کند ، حداقل اگر تقاضای فعلی تأمین شود ، می توان به یک رژیم ارز آزاد و آزاد حرکت کرد. البته بانک مرکزی باید در بازار باقی بماند. در اینجا نمونه هایی از تجربه روسیه و قزاقستان آورده شده است.

منبع: APA